راهکارهای قانونمند کردن و تعریف ابزارهای اجرایی برای تقویت مشارکت ذی‌نفعان برای بهره‌برداری، حفاظت و برنامه‌ریزی منابع آب
محدودیت منابع آب، همواره به عنوان یک چالش مهم زندگی بشر مطرح بوده است. مسئله کمبود آب و کاهش کیفیت آب، بسیاری از کشورهای جهان را وادار ساخته است که دیدگاه‌های خود در زمینه مدیریت منابع آب را مورد بازبینی و تجدید نظر قرار دهند. مدیریت بهم پیوسته منابع آب، نیازمند همکاری بین سازمان‌ها و نهادهای دولتی با دیگر ذی‌نفعان آب است. تحقیق حاضر با توجه به مبانی و ضرورت‌های طرح، در راستای بهره‌برداری بهینه از منابع آب و کاهش تعارضات آبی موجود و جلوگیری از تشدید مناقشات و تنش‌های آینده آب در حوضه آبریز حبله‌رود، یکی از مهمترین حوضه‌های آبریز استان تهران، تدوین شده است. در این تحقیق سعی گردیده با انجام مطالعاتی جامع و کامل به لحاظ مسائل فنی، اجرایی، مدیریتی و پیامدهای اجتماعی، راهکارهای عملی و مناسب درخصوص مدیریت بهم پیوسته منابع حوضه آبریز حبله‌رود با تاکید بر قانونمند‌سازی مشارکت ذی‌نفعان ارائه گردد. آنچه که مدیریت بهم پیوسته منابع آب نیاز دارد آن است که مردم افق دید خود را گسترش دهند و به این حقیقت دست یابند که پدیده‌ها مستقل از یکدیگر به وقوع نمی‌پیوندند و بر این اساس عملکرد خود را تغییر دهند. این موضوع همچنین نیازمند تمرکززدایی از مدیریت منابع آب، تأکید و تقویت مشارکت کلیه ذی‌نفعان و تصمیم‌گیران در پایین‌ترین سطح ممکن است. تمامی افرادی که در یک حوضه آبریز زندگی می‌کنند، ذی‌نفع آب موجود در آن حوضه به حساب می‌آیند. مشارکت واقعی هنگامی بوجود می‌آید که ذی‌نفعان قسمتی از فرآیند تصمیم‌گیری باشند. در نظر گرفتن شرایط منطقه‌ای در پیاده‌سازی قوانین و مقررات یکی از خواسته‌های اصلی مردم می‌باشد. برنامه‌ریزی برای کارهای فرهنگی مطلوب و بازگرداندن اعتماد مردم، عامل تاثیرگذاری در جلب مشارکت ذی‌نفعان می‌باشد. شفاف‌سازی سیاست‌های برنامه‌ریزی و مدیریت آب حوضه آبریز حبله‌رود، بویژه از منظر سهم حق‌آبه بین دو استان تهران و سمنان و توجیه علمی و منطقی این تقسیم و تسهیم، می‌تواند در افزایش مشارکت ذی‌نفعان تاثیر مثبت داشته باشد. تشکیل شورای آب حوضه آبریز حبله‌رود، با مشارکت نهادهای دولتی مرتبط و نمایندگان ذی‌نفعان حوضه، هم به بهبود برنامه‌ریزی منابع آب منجر خواهد شد و هم اینکه به فرهنگ‌سازی لازم برای تقویت جایگاه ذی‌نفعان در مدیریت آب خواهد انجامید. توجه به راهکارهای تخصیص عادلانه منابع آب، نرخ‌گذاری و تحویل حجمی آب و توزیع آب از طریق تشکل‌های آب‌بران از ضروریات پیاده‌سازی مدیریت بهم پیوسته منابع آب و تقویت مشارکت ذی‌نفعان در حوضه آبریز می‌باشد. قوانین باید به گونه‌ای تدوین گردد که مشارکت مؤثر بین کلیه نهادها را تضمین نماید و شرایط و ویژگی‌های منطقه‌ای را مورد توجه قرار دهد. چارچوب نهادی باید به تامین منافع تمامی مصرف‌کنندگان در همه زمان‌ها کمک کرده و اجرای صحیح سیاست‌ها و برنامه‌های آبی را آسان کند و تا آنجا که ممکن است ساده، عملی و قابل فهم باشد.
کلمات کلیدی: مشارکت ذی‌نفعان، قانونمند کردن، حوضه آبریز حبله‌رود، مدیریت بهم پیوسته منابع آب.